Mamy środek zimy, więc czas na małe przemyślenia. Na zimowy czas wrzucam temat zapobiegania rojeniu się pszczół.
Wiadomo, że lepiej zapobiegać niż później ponosić straty na pasiece w wyniku wyrojenia się jakiejś rodziny. Samo łapanie rójki jest czasem problematyczne nie wspominając jak ucieknie. Wartość rodziny pszczelej myślę, że każdy pszczelarz oceni według swoich kryteriów, a jeszcze nasza praca włożona w rozwój tej rodziny? Zakarmianie? Leczenie warrozy? Jeszcze dochodzi zaburzenie funkcjonowania rodziny produkcyjnej, która nie pozyska dla nas miodu.
Problem zaczyna się już wtedy, gdy pszczoły wchodzą w nastrój rojowy. Oczywistą rzeczą jest, aby nie dopuścić do takiej sytuacji.
Pszczoły mają genetyczną skłonność do rojenia. Instynkt ten przyczynia się do przetrwania gatunku. Pszczoła podatna na działanie stresu ma większe skłonności do rojenia. Dlatego przez lata selekcjonowano materiał genetyczny w kierunku odporności tych owadów na działanie stresu. Ważne jest zatem posiadanie matek o dobrych genach z pewnego źródła. W naszym interesie zatem jest utrzymanie linii pszczół nierojliwych, spokojnych, które będą gromadziły duże ilości zapasów.
Przyczyny rojenia pszczół
- Matka pszczela ze skłonnością do rojenia – wcześniej wspomniany – materiał genetyczny, warto tutaj jeszcze dodać że utrzymywanie nierojliwego pogłowia i młodych matek mają znacznie mniejszą tendencję do rojenia się, natomiast pszczoły niespokojne, rojliwe mogą wyroić się mimo wykonania wszystkich zabiegów, mających na celu zapobieganiu tego zjawiska.
- Zbyt mało miejsca w ulu – Pszczoły które dobrze przezimowały a do tego pożytki są duże i pogoda sprzyjająca, będą się szybko rozwijać. W takiej sytuacji matka mocno czerwi, a pszczół przybywa w szybkim tempie. Brak miejsca w ulu może spowodować wyjście roju.
- Załamanie pogody – w sytuacji kiedy nagle psuje się pogoda, młodych pszczół zaczyna przybywać w ulu, a to z kolei skutkuje brakiem zajęcia dla nowo wygryzionych owadów. Przy pierwszym dniu ładnej pogody dochodzi do rójki.
- Brak pożytku – po zakończeniu pożytków, pszczołom zaczyna brakować pracy w ulu. Często po zakończeniu pierwszego towarowego jakim jest rzepak dochodzi do wyrojenia się pszczół.
Jak zapobiegać rojeniu się pszczół?
Staramy się nie dopuścić do nastroju rojowego poprzez:
- Utrzymanie nierojliwego pogłowia pszczół, oraz młodych matek
- Zapewnianie ciągłości pożytków dla pszczół, aby pszczoły miały cały czas pracę
- Dodawanie ramek z węzą
- Poszerzanie gniazda oraz dodawanie nadstawek na miodnię
- Regularne odbieranie miodu
- Osłabianie rodziny poprzez robienie odkładów
- Ograniczenie czerwienia matki poprzez zastosowanie izolatora dwu lub trzy ramkowego
Jakie są oznaki przed wejściem w nastrój rojowy?
Istnieje kilka oznak zanim dojdzie do rójki. Najpierw pszczoły zaczynają wychowywać trutnie, które będą potrzebne do unasieniania młodych matek, tak więc kiedy znajdziemy już komórki z czerwiem trutowym jest to pierwszy sygnał, gdzie powinna nam się “lampka zapalić”.
Kolejnym etapem jest budowanie miseczek matecznikowych, zazwyczaj na krawędziach bocznych ramki. W tej sytuacji powinniśmy już działać niezwłocznie: poszerzać gniazdo, dodawać kolejne ramki z węzą. Można osłabić rodzinę robiąc odkład.
Momentem krytycznym jest sytuacja kiedy matka składa jajeczka w miseczkach matecznikowych. W tej sytuacji aby powstrzymać nastrój rojowy konieczne jest zrobienie silnego odkładu oraz niszczenie mateczników. Jest to ostatni etap przed wejściem w nastrój rojowy.
Nastrój rojowy jest wtedy gdy mateczniki są zasklepione. Matka jest mniej karmiona aby lżej było jej odlecieć z rojem. Pszczoły przestają odbudowywać węzę. Na interwencję jest już za późno.
Na koniec, pamiętajmy , że rojenie jest naturalnym procesem wśród pszczół, natomiast z perspektywy pszczelarza jest zjawiskiem niekorzystnym.