Pszczoły miodne nie są w stanie żyć samodzielnie. Tworzą one społeczność w której każdy osobnik ma konkretne zadanie przydzielone. Pszczoły współpracują ze sobą i dlatego mogą przetrwać w trudnych warunkach oraz bronić się przed wrogiem. Nazywamy taką społeczność rodziną pszczelą. W jej skład wchodzą dorosłe osobniki:
- matka pszczela
- pszczoły robotnice
- trutnie
Poza dorosłymi osobnikami w rodzinie pszczelej są też różne stadia rozwojowe, czyli czerw pszczeli. Są to larwy, poczwarki i jaja.
Matka pszczela
W każdej rodzinie powinna być jedna matka pszczela. Wydziela ona hormony które integrują rodzinę pszczelą. Posiada w pełni rozwinięte narządy rozrodcze. Jej podstawowym zadaniem jest składanie jajek. Dzięki odpowiedniej jakości matki pszczelej rodzina prawidłowo się rozwija i rozmnaża w odpowiednim tempie. Matki o dobrych genach mają mniejsze tendencje do rojenia się. Rozwój matki pszczelej trwa 16 dni:
- 3 dni – jajo
- 5 dni – larwa zwinięta
- 2 dni – larwa wyprostowana
- 1 dzień – przedpoczwarka
- 5 dni – poczwarka
Pszczoły robotnice
Są to samice ze słabo rozwiniętymi narządami rozrodczymi. Zajmują się wszystkimi czynnościami związanymi z przeżyciem rodziny poza rozrodczymi. Pszczoły w pierwszym okresie swojego życia zajmują się czynnościami związanymi z wychowaniem czerwiu, czyli karmienie młodych larw. W drugim etapie trwającym do około 20 dnia życia pszczoły zajmują się budową plastrów, zasklepianiem komórek z czerwiem, przejmowaniem pokarmu od zbieraczek, ugniataniem pyłku, obroną gniazda, sprzątaniem ula. W ostatnim etapie swojego życia pszczoły podejmują się roli zbieraczek. Podział tych prac może ulec zmianie jeżeli zachodzi taka potrzeba w rodzinie. Więc może się zdarzyć na przykład, że rolę zbieraczki przejmie pszczoła która ma mniej niż 20 dni. Rozwój pszczoły robotnicy trwa 21 dni:
- 3 dni – jajo
- 6 dni – larwa zwinięta
- 2 dni – larwa wyprostowana
- 2 dni – przedpoczwarka
- 8 dni – poczwarka
Trutnie
Są to samce których jedynym zadaniem jest unasienianie matki pszczelej. Trutnie wychowywane są tylko w określonych sytuacjach, gdy jest to potrzebne rodzinie. Wyrojenie się rodziny jest poprzedzone wychowem trutni (lub gdy rodzina jest bezmateczna albo matka ma wady). Przed jesienią trutnie są usuwane z ula jako, nieprzydatne. Rozwój trutnia trwa 24 dni :
- 3 dni – jajo
- 7 dni – larwa zwinięta
- 3 dni – larwa wyprostowana
- 4 dni – przedpoczwarka
- 7 dni – poczwarka